Arbitraj, piyasalar arasındaki fiyat farklılıklarından yararlanarak döviz, hisse senedi ya da kıymetli madenleri alıp satmak suretiyle kâr etme mantığına dayanan bir finansal işlemdir. Bu tür işlemlerin en büyük avantajı, çok küçük risklerle ya da tamamen risksiz şekilde kazanç sağlamayı mümkün kılmasıdır.
Dövizlerin ya da birden fazla piyasalarda işlem gören değerli maden ve menkul kıymetlerin değerlerleri, piyasadan piyasa farklılık gösterebilir. Bu bilgi üzerinden “Arbitraj nedir?” sorusu gündeme gelir. Bu işlem dövizlerin, hisse senetlerinin ya da altın gibi madenlerin düşük fiyatla işlem gördüğü piyasalardan alınarak diğer piyasalarda daha yüksek fiyattan satılmasıyla kâr edilmesidir.
Arbitraj yapmak, teorikte risksiz bir işlem olmasa da pratiğe dökülmesi göründüğü kadar kolay değildir. Zira bilgi akışının yoğun bir hıza eriştiği günümüzde fiyat farklılıklarını tespit etmek ve bunları değerlendirmek son derece güçleşmiştir. Dolayısıyla arbitraj uygulaması, artık daha çok bu işlemler için özel olarak geliştirilmiş yazılım ve algoritmalar yardımıyla yapılır hâle gelmiştir.
Arbitraj işlemlerinde alım ve satım işlemleri eş zamanlı olarak yapılır. Bu sayede iki fiyat arasındaki farkın değişmemesi sağlanır. Bu tür işlemler için spot fiyat ve vadeli fiyat arasında bir farklılık oluşması gerekir. Bu fiyatlar arasındaki farklılık bir oran üzerinden ele alınır. Arbitraj oranı olarak da bilinen bu rakam aşağıdaki formülle hesaplanır.
[Spot Fiyat - Vadeli Fiyat] / Vadeli Fiyat = Dolaylı Kotasyon Para Birimi Faizi - Dolaysız Kotasyon Faizi
Arbitraj hesaplama olarak da isimlendirilebilecek bu yöntem, işlemi yapan kişi ya da kurumun elde edeceği kârın öngörülmesi açısından son derece kullanışlıdır. Arbitraj örnekleri, bu tür işlemlerin daha kolay anlaşılmasına yardımcı olur. Döviz kurları üzerinden bir örnek verelim: 1 doların Türkiye’de 10,60 TL’ye, ABD piyasasında ise 10,75 TL’ye satıldığını varsayalım. Bakıldığı zaman doların Türkiye piyasasında daha ucuz olduğu rahatlıkla görülebilir. O hâlde Türkiye’den dolar alıp, aldığımız bu dolarları ABD piyasasında yeniden Türk lirasına çevirelim. Bu işlem sayesinde her 1 dolardan 0,15 TL kâr edilir.
Bu tür işlemler kendi içlerinde üç farklı gruba ayrılır. Arbitraj çeşitleri şunlardır:
İki ayrı piyasalardaki kur farklılıklardan yararlanılarak yapılır. Özellikle volatilitenin arttığı dönemler, bu tür işlemler için idealdir. Yukarıda bahsettiğimiz örnek, bu gruba dâhil edilebilecek işlemlerin tipik bir uygulamasıdır.
Bu tür işlemlerde üç farklı para birimi sürece dâhil olur. Para birimleri arasındaki çapraz kur farklılıkları, kârlı bir işlem için uygun şartları oluşturur. Yani burada değerlendirilen, farklı piyasalarda arasındaki fiyatların arasında makasın açılması değil, çapraz kur farklılıklarıdır. Dolayısıyla böyle uygulamalarda iki yerine üç farklı işlem yapılır.
Bu işlemlerde de üç para birimi ele alınır. İkisi arasında, üçüncü birime göre bir denge olması gerekir. Söz konusu dengenin oluşmaması kâr fırsatı doğurur.
Arbitrage is a financial operation based on the logic of making a profit by buying and selling currencies, stocks, or precious metals by taking advantage of price differences between markets. The greatest advantage of such transactions is that they allow for gains with very little or even no risk.
The values of currencies or precious metals and securities traded on multiple markets can vary from one market to another. This brings up the question, “What is arbitrage?” This process involves buying currencies, stocks, or metals like gold from markets where they are priced lower and selling them in other markets where they are priced higher to make a profit.
Although arbitrage is theoretically a risk-free transaction, putting it into practice is not as easy as it seems. Today, where information flow is incredibly fast, detecting and capitalizing on price differences has become increasingly difficult. Therefore, arbitrage is now mostly conducted using specialized software and algorithms designed for these transactions.
In arbitrage transactions, buying and selling are done simultaneously. This ensures that the difference between the two prices does not change. For such transactions, there needs to be a difference between the spot price and the future price. This difference is considered in terms of a ratio, known as the arbitrage ratio, which is calculated using the following formula:
[Spot Price - Future Price] / Future Price = Indirect Quotation Currency Interest - Direct Quotation Interest
This method, also known as arbitrage calculation, is highly useful for predicting the profit that the person or institution conducting the transaction will obtain. Examples of arbitrage help in understanding such transactions more easily. Let’s give an example using exchange rates: Suppose 1 dollar is sold for 10.60 TL in Turkey and for 10.75 TL in the U.S. market. It can easily be seen that the dollar is cheaper in the Turkish market. In this case, let’s buy dollars from Turkey and convert them back into Turkish lira in the U.S. market. Through this process, a profit of 0.15 TL is made for every 1 dollar.
These types of transactions are divided into three different groups. The types of arbitrage are as follows:
This is done by taking advantage of exchange rate differences between two separate markets. Periods of increased volatility are particularly ideal for these types of transactions. The example mentioned above is a typical application of transactions that can be included in this group.
In these transactions, three different currencies are involved in the process. Cross-rate differences between currencies create favorable conditions for a profitable transaction. Here, it is not the widening of price gaps between different markets that is considered, but rather the cross-rate differences. Therefore, instead of two transactions, three different transactions are conducted in such applications.
In these transactions, three currencies are also considered. There must be a balance between two of them according to the third currency. The lack of this balance creates a profit opportunity.
Copyright ©2021 Perla Investment. All Rights Reserved. # 71-75, Shelton Street, Covent Garden, London, WC2H 9JQ, UNITED KINGDOM - COMPANY NUMBER: 14996759
info@hayalmenkuldegerler.com
© HMD - Hayal Menkul Değerler. All Rights Reserved.
Copyright ©2021 Perla Investment. All Rights Reserved. # 71-75, Shelton Street, Covent Garden, London, WC2H 9JQ, UNITED KINGDOM - COMPANY NUMBER: 14996759
info@hayalmenkuldegerler.com
© HMD - Hayal Menkul Değerler. Tüm Hakları Saklıdır.